اشعه اللمعات (شرح جامی بر لمعات عراقی)

توضیحات

اشعه اللمعات یکى از مشهورترین شروحى است که بر لمعات عراقى نوشته شده است، کتاب «اشعه اللمعات» شیخ نورالدین عبدالرحمن جامى، به زبان فارسی است. آنچه از مقدمه مصحح استفاده مى‌شود، این است که جامى، این شرح را بنا به درخواست امیر على‌شیر نوایى که از وى درخواست مقابله و تصحیح آن را نموده بود، نگاشت. جامى، در این شرح از سخنان و گفته‌هاى عارفانى، همچون ابن عربى و صدرالدین قونوى و حضرت على(ع) و شیخ ابوالحسن شاذلى و عطار و ابن فارض و امیر حسینى و خواجه ابوالوفا استفاده نموده است.

وى، از شیخ عراقى، با عنوان شیخ مصنف یاد کرده است. او، گرچه، برای نوشتن این شرح، به شروح دیگر نیز مراجعه کرده، ولى کار وى، یک کار مستقل است. او هر جا که لازم دیده، از هنر شاعرى خود بهره گرفته و اشعار عربى را هم به فارسی برگردانده و چاشنى شرح خود نموده است.

مولف، در ابتداى کتاب، تحت عنوان «تمهید»، به شرح برخى از مصطلحات اهل تصوف و حقایق عرفانى از قبیل«ممکن، واجب و وجود»، «حقیقت وجود، حقیقت محمدیه، احدیت وحدت و بزرخیت اولى، تعین ثانى، حقیقت قلم اعلى، حقیقت لوح محفوظ»، «حقایق ممکنات»، «حروف عالیات»، «نحوه‌ى معیّت و قیّومیت حق تعالى با اشیاء»، «قرب و بعد ماهیات»، «تفاوت موجودات خارجى در صلاحیّت مظهریت اسماء و صفات الهى» و… پرداخته است و معناى حمد در نزد صوفیّه را بیان مى‌کند، سپس به توضیح و شرح مطالب هر یک از لمعات بیست و هشت‌گانه به‌صورت مزجى مى‌پردازد.

وى، قبل از پرداختن به شرح مطالب هر لمعه، چکیده مباحث مطرح شده در آن را در ضمن یک یا چند جمله، عنوان همان لمعه قرار مى‌دهد؛ مثلاًمى‌نویسد: «لمعه اول در بیان مبدأیت عشق مر معشوق و عاشق را و کیفیت انتشاء ایشان از وى و این در تعین اول است و در بیان آنکه هر یک در چه محتاج است به آن دیگر».

فهرست مطالب، مقدمه آیت‌الله سید‌ ‎عزالدین موسوى حسینى زنجانى و مقدمه مصحح(هادى رستگار مقدم گوهرى)، در آغاز کتاب و فهرست آیات، احادیث، اشخاص، کتاب‌ها، اشعار و اصطلاحات در پایان آن ذکر شده است.

مصحح، علاوه بر تصحیح و نقطه‌گذارى، شرح و متن را از یک‌دیگر متمایز ساخته است و برخى از غوامض متن و شرح و پاره‌اى از اصطلاحات را در پاورقى توضیح داده است.