الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه

توضیحات

الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه تألیف‏ محمد بن‏ ابراهیم‏ صدرالدین‏ شیرازى‏ معروف‏ به‏ ملاصدرا است. این‏ اثر، یکى‏ از متون‏ عالى‏ فلسفى‏ است‏ که‏ ملاصدرا در آن، آخرین‏ آرا و عقاید خویش‏ را بیان‏ کرده‏ است. شرح‏ این‏ کتاب‏ توسط ملاهادى‏ سبزوارى ‏ انجام‏ گرفته‏ و سید‌‎جلال‏‌الدین‏ آشتیانى‏ آن‏ را تصحیح‏ و منتشر نموده‏ است.

مطالبى‏ در این‏ کتاب‏ است‏ که‏ در اسفار و سایر کتب‏ مؤلف‏ دیده‏ نمى‌‏شود. مقایسه‏ محتواى‏ این‏ دو کتاب‏ نشان‏ مى‏‌دهد که‏ نسبت‏ میان‏ این‏ دو کتاب‏ عموم‏ و خصوص‏ من‏ وجه‏ است‏ و تقریر بسیارى‏ از مسائل‏ در این‏ دو کتاب‏ متفاوت‏ است. توجه‏ حکماى‏ پس‏ از ملاصدرا به‏ این‏ کتاب، بیانگر جایگاه‏ والاى‏ آن‏ است.

در اهمیت‏ این‏ کتاب‏ همین‏ بس‏ که‏ بزرگانى‏ همچون‏ ملاعبدالرزاق‏ لاهیجى، ملاهادى‏ سبزوارى، آقاعلى‏ حکیم‏ آن‏ را تدریس‏ کرده‌‏اند و اعاظمى‏ همچون‏ ملاعلى‏ نورى، حاجى‏ سبزوارى، آقاعلى‏ حکیم‏ و آقامحمدرضا قمشه‌‏اى‏ بر آن‏ تعلیقه‏ نوشته‏‌اند.

ملاصدرا همان‏ طور که‏ خود در مقدمه‏ این‏ کتاب‏ بیان‏ می‎کند، به‏ دلیل‏ کثرت‏ مراجعه‏ به‏ عالم‏ معانى‏ و اسرار و دورى‏ و اجتناب‏ از عقایدى‏ که‏ جمهور حکما بدان‏ معتقد بودند، به‏ دیدگاه‏‌هاى‏ شریف‏ الهى، شواهد لطیف‏ قرآنى، قواعد محکم‏ ربانى‏ و مسائل‏ عرفانى‏ دست‏ مى‏‌یابد که‏ تنها افراد بسیار کمى‏ از حکما و عرفا بدان‏ نائل‏ شده‏ بودند؛ حتى‏ درک‏ برخى‏ از این‏ امور شریف‏ مختص‏ خود ایشان‏ بوده‏ و حکیمان‏ گذشته‏ از آن‏ بهره‏‌اى‏ نداشتند. او برخى‏ از این‏ مسائل‏ را در کتاب‏هاى‏ خودش‏ اظهار می‎کند و بسیارى‏ از آنها را مخفى‏ مى‌‏دارد، از ترس‏ اینکه‏ دیگران‏ نفهمند و گمراه‏ شوند تااینکه‏ از عالم‏ غیب‏ فرمان‏ مى‌‏رسد که‏ بخشى‏ از آنها را منتشر سازد، پس‏ کتاب‏ مذکور را مى‏‌نویسد.

کتاب الشواهد الربوبیه‏ داراى‏ پنج‏ مشهد، هر مشهد داراى‏ چند شاهد و هر شاهد مشتمل‏ بر چند اشراق‏ است‏ که‏ در اشراقات‏ آن‏ از زیرعنوان‏هایى‏ همچون‏ «حکمه مشرقیه»، «حکمه عرشیه»، «تفریع‏ عرشی»، «بحث‏ و تحصیل»، «نص‏ تنبیهی»، «حکمه قرآنیه»، «قضیه فرقانیه» و… استفاده‏ شده‏ است‏. منبع