المدرس الافضل فیما یرمز و یشار الیه فی المطول

توضیحات

المدرس الافضل فی ما یرمز و یشار إلیه فی المطول، اثر محمدعلى مدرس افغانى، شرح کتاب «المطول شرح تلخیص المفتاح» سعدالدین تفتازانى (متوفى ۷۹۲ق) است.

شارح از علماى بزرگ در ادبیات عرب بوده که آثار علمى او هنوز هم مورد استفاده طلاب و دانشجویان قرار دارد و از جایگاه خاصى برخوردار مى‌باشد. نویسنده به خاطر اهمیت کتاب «مطول» و مراجعه فراوان طلاب، مدت‌ها به فکر شرح بر این کتاب بوده، تا اینکه موفق به نگارش این اثر مى‌شود.

شارح، با قرار دادن عبارات «مطول» داخل پرانتز، عبارات متن را از شرح جدا کرده است.

وى به احادیث معصومین، به‌ویژه کلام امیرالمؤمنین على (ع) توجه ویژه داشته است و بسیارى از مثال‌ها را از احادیث امام على (ع) انتخاب کرده است و گاه که مثالى نیافته، تذکر داده است که: «در کلام امیرالمؤمنین(ع)، مثالى براى آن نیافتم». وى همچنین به شواهد شعرى فراوانى در کتاب اشاره کرده است.

کتاب حاضر، فاقد عنوان‌بندى است و تنها تعدادى عناوین کلى در آن ذکر شده است که پیدا کردن آن هم به جهت نداشتن فهرست با دشوارى روبه‌روست. عدم عنوان‌بندى مطالب، سبب شده که شارح در مواردى که مطلبى را پیش از آن توضیح داده، تنها به جزء کتاب اشاره کند و مطلب پیشین را با ذکر عبارت آن مورد اشاره قرار دهد.

مرحوم مدرس افغانی اگر عبارتى را از مؤلف یا کتابى نقل کرده است، پایان آن عبارت را با لفظ «انتهى» مشخص کرده است.

وى هر جا که صلاح دیده است به صرف واژگان، توضیح معانى لغات با استفاده از کتاب لغت و ذکر نام آنها، پرداخته است و حتى در برخى موارد مانند بخش مقدمه‌ى کتاب، از آیات و روایات براى تایید مطالب «مطول» استفاده نموده است.

وى در کتاب المدرس الافضل از شروح و کتب مختلفى استفاده نموده که در مواقع لزوم، به نام آنها اشاره کرده است. منبع