اوصاف الاشراف

توضیحات

اوصاف الاشراف رساله کوتاه عرفانی در شرح سیر و سلوک الی الله به زبان فارسی که در واپسین سال‏های عمر نویسنده نوشته شده است.

اسلوب خواجه در این رساله بیان طریقت و روش اهل سلوک و عرفان مبتنی بر روش عقلانی است. وی مباحث عرفانی را به زبان فلسفی بیان کرده و پیداست که این اثر را یک فیلسوف نوشته، نه یک نویسنده حوزه عرفان و تصوف. کاربرد اصطلاحات و تعبیرات فلسفی در جای جای این اثر قابل مشاهده است.

خواجه با نگاشتن اوصاف الاشراف و مقامات العارفین (شرح نمط نهم اشارت) مقام خود را به عنوان یک عارف تثبیت کرده است. همو بود که با دفاع از «حسین بن منصور حلّاج» و « بایزید بسطامی» در اوصاف الاشراف، به عنوان اولین عالم شیعی، به صراحت از ساحت چنان عاشقانی ازاله تهمت کرد.

ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن مشهور به خواجه نصیرالدین، شاعر، فیلسوف، متکلم، فقیه، ستاره‌شناس، ریاضیدان، منجم، پزشک و معمار ایرانی کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصیرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. وی سنت فلسفه مشائی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد. وی مجموعه آرا و دیدگاه‌های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد. او رصدخانه مراغه را ساخت و در کنار آن کتابخانه‌ای به وجود آورد که نزدیک به چهل هزار جلد کتاب در آن بوده است. او با پرورش شاگردانی (همچون قطب الدین شیرازی) و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های ایران پیش از مغول به آیندگان شد.

مصحّح بر اساس سه نسخه (نسخه سفینه تبریز، نسخه کتابخانه ملی، نسخه کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی)، تصحیح انتقادی انجام داده است. نسخه سفینه تبریز و نسخه کتابخانه ملی از قدیمی‌ترین نسخ اوصاف الاشراف هستند که اساس مصحّح بوده‌‏اند.