جامع الاثر فی امامه الائمه الاثنی عشر (ع)

توضیحات

برخى از موضوعات به خاطر فراوانى و محکم بودن ادله اثبات آن، به تدریج به صورتى در مى ‏آید که از کثرت وضوح، نیازى به استدلال و اقامه دلیل ندارد. در مباحث علمى از این قبیل موضوعات، به ضروریات، ضرورى دین و ضرورى مذهب یاد مى شود.

یکى از ضروریات مذهب شیعه این است که پس از رحلت رسول خدا(ص) دوازده امام معصوم، (یعنى امیرمؤمنان على(ع) و فرزندان معصومش تا حضرت مهدى(عج) جانشینان رسول خدا(ص) هستند و در میان شیعیان دوازده امامى از سده اول که جمعیت‏ شیعه زیاد نبود تا امروز که جمعیت آن شاید نزدیک به دویست میلیون نفر باشد این عقیده، بدیهى و ضرورى بوده و ست‏به طورى که هیچ نیازى به اقامه دلیل براى آن نیست.

اما با این وصف، دانشمندان شیعه همواره روایاتى که در این زمینه از رسول‏خدا(ص) و امامان معصوم(ع) و اصحاب آن بزرگواران نقل شده در کتاب‏هاى خود به عنوان دلیل اعتقاد شیعه به امامت دوازده امام(ع) یاد کرده‏ اند.

کتاب جامع الاثر از کارهای ماندگار و یکی از مصادر مهم این بحث در همه دوران ها خواهد بود.

 کتاب «جامع الاثر» که تالیف آن حدود ده سال طول کشیده شامل ۶۴۹ روایت است. مؤلف محترم «جامع الاثر» حدود صدوبیست کتاب از کتاب های حدیثی را با دقت از نظر گذرانده و این روایات را استخراج نموده، که در کتاب های قبلی به این گستردگی و دقت عمل نشده است.

از امتیازات مهم این کتاب این است که هر روایت از مصدر اصلی و قدیم تر آن نقل و سپس آدرس تمام کتاب های دیگر که آن روایت در آن ها نقل شده نیز ذکر شده است و گاهی برای یک روایت تا حدود صد مصدر هم آدرس داده شده مانند روایت شماره ۱۸۰ و در عین حال آن روایت یکی از ۶۴۹ روایت به شمار آمده است.

روایات به این ترتیب منظم شده است:

در باب اول ۳۹ آیه از آیات قرآن مجید که در روایات به دوازده امام تاویل و یا تطبیق شده، آمده است. در ذیل این آیات، ۷۵ روایت ذکر شده است.

باب دوم شامل شش فصل شامل ۷۱ روایت است:

فصل اول: روایاتی که می گوید خدای منان انوار دوازده امام را پیش از خلق کردن مخلوقات آفریده است. در این فصل پانزده روایت است.

فصل دوم: روایاتی که دال بر این است که خدای متعال امامت دوازده امام را، اختیار کرده است. در این فصل چهارده روایت است.

فصل سوم: روایات دال بر این که در معراج خدای متعال به امامت دوازده امام تصریح کرده است. در این فصل هفده روایت است.

فصل چهارم: روایاتی که می گوید خدای متعال توسط جبریل امامت دوازده امام را بیان کرده است. در این فصل چهار روایت است.

فصل پنجم: روایاتی که می گوید از طرف خدای متعال امامت دوازده امام در لوح و یا صحیفه و… نوشته شده است بیست روایت.

فصل ششم: یک روایت که می گوید از هاتفی امامت دوازده امام شنیده شد.

باب سوم شامل سه فصل و دوازده روایت است:

فصل اول: گواهی حضرت خضر به امامت دوازده امام، دو روایت.

فصل دوم: گواهی و بشارت انبیاء گذشته و کتب سابقه، هشت روایت.

فصل سوم: اسامی امامان به زبان های مختلف در کتب سابقه، دو روایت.

باب چهارم شامل دو فصل و شش روایت است.

باب پنجم شامل شش فصل و ۱۹۵ روایت است:

فصل اول: روایات دال بر این که رسول خدا(ص) فرموده امامان دوازده نفر و همه از قریش هستند ۶۰ روایت ^(۲) + ۱۵۰٫

فصل دوم: روایات دال بر این که رسول خدا(ص) فرموده عدد امامان به عدد اسباط و نقباء بنی اسرائیل و حواریون حضرت عیسی و عدد ماه های سال است. ۳۱ روایت + ۲۸٫

فصل سوم: روایات دال بر این که رسول خدا(ص) فرموده امامان دوازده نفرند: اول آن ها علی(ع) و آخرین آنها حضرت مهدی(عج) است. ۱۳ روایت + ۷٫

فصل چهارم: روایاتی از رسول خدا(ص) که شامل اسامی دوازده امام(ع) است. ۱۳ روایت + ۶۳٫

فصل پنجم: روایاتی که دال بر این است که رسول خدا(ص) فرموده نه نفر از امامان از فرزندان امام حسین اند ۷۲ روایت + ۵۲٫

فصل ششم: شامل شش روایت دال بر این که دوازده امام مانند رسول خدا(ص) بر مردم ولایت دارند.

باب ششم شامل دوازده فصل و صدو هفده روایت که در این دوازده فصل به ترتیب روایات منقوله از امیرمؤمنان(ع) تا امام دوازدهم که دلالت بر امامت دوازده امام دارد نقل شده است.

باب هفتم شامل هجده روایت و شعر.

باب هشتم شامل دو فصل و ۱۵۲ روایت.

فصل اول: دعاهایی که نام دوازده امام در آن ها یاد شده است، ۱۰۰ روایت.

فصل دوم: زیارت ها و صلواتی که نام دوازده امام در آن ها ذکر شده است، ۵۲ روایت.