رساله حکمی و عرفانی

توضیحات

رساله حکمی و عرفانی رساله کوتاه به زبان عربی در حکمت متعالیه و شرح مراحل سیر و سلوک است.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌‏های این رساله عرفانی، شرح و تاویل منحصر به فرد نویسنده از برخی از آیات قرآن کریم است؛ اگرچه با احاطه‏‌ای که نویسنده بر میراث حکمی‏ و عرفانی از جمله آثار ملاصدرا و قیصری و عبدالرزاق کاشانی داشته به فراخور از این آثار نیز بهره برده است.

استاد صدوقی سها بر این رساله مقدمه نوشته و در آن به شرح زندگی و مقام عرفانی نویسنده پرداخته و از وی با عنوان «شیخ المشایخ العظام آقا شیخ ابراهیم امام‌زاده زیدی طهرانی قدس الله لطیفه از اماجد حکما و افاخم عرفاء متاخر ایران» یاد می‏‌کند که فقط همین‏ رساله کوتاه از او به یادگار مانده است: «وی از سه سلسله عرفانی مجاز می‏‌‏بوده است که یکی مجعول است و دو سلسله دیگر عبارت می‌‏‏بوده است از نخست ذهبیه و دیگر نعمه اللهیه و نیز افزون بر این منتسب می‏‌‏بوده است با مکتب آخوند ملاحسینقلی همدانی». «از آن بزرگ (استاد آشتیانی) شنیدم که معاد این رساله، همان اسفار صدرالمتالهین است».

وی در تهران متولد شد و تحصیلات علوم معقول را نزد محمد حسن عشقی شیرازی و علوم منقول را نزد شیخ فضل الله نوری به پایان رساند و به موازات آن برای سیر در عوالم روحی و تکمیل مقامات معنوی و وصول به عالم اعلای انسانیت از طریق آخوند ملافتحعلی و آخوند ملاحسینقلی همدانی و آقا میرزا سید علی شوشتری از آقا سید بحرالعلوم کسب فیض نموده و بعد از طی تمام منازل سیر و سلوک به مقام قرب و توحید واصل شد.

وی این رساله را احتمالا در سنین سی و پنج تا چهل سالگی بدون ذکر نامی‏ از خود یا بیان و تهیه شرحی از باب مقدمه و یا نامی‏ برای رساله مبادرت به تالیف کرد که مرحوم حسینعلی راشد و استاد جلال الدین همایی در حیرت بودند که چگونه کسی رساله به این نفیسی را که هر جمله آن با بیانی کوتاه و پرمحتوا مستنداً به یک آیه و به سبک نویسندگان ادیب و متبحر عرب بدون ذکر نام خود بنویسد.

ترجمه فارسی رساله حکمی و عرفانی نیز با نام گنج حکمت توسط سید محمود طاهری صورت گرفته و پاورقی‌های بسیار خوبی برای فهم بهتر مطالب از دیگر کتاب‌ها آورده شده است. مقدمه‌ای نسبتا کوتاه و رسا در معرفی کتاب و مصنف آن در اول کتاب تنظیم شده است.