سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار (۸ جلدی)

توضیحات

سفینه البحار و مَدینَهُ الحِکَمِ و الآثار مَعَ تَطبیقِ النُّصوصِ الواردَه فیها عَلی بِحارِالأنوار معروف به سفینه البحار، یکی از جوامع حدیثی شیعه نوشته شیخ عباس قمی. مؤلف، با هدف ارائه فهرستی موضوعی و مرتب شده بر اساس الفبا، احادیث کتاب بحار الانوار مجلسی را در بیش از ۱۷۰۰ موضوع، دسته‌بندی کرده است.

عباس بن محمدرضا القمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و محدث قمی، عالم شیعی در قرن چهاردهم قمری است. او در علم حدیث و تاریخ و نیز در فن وعظ و خطابه، نامدار بوده است. شیخ عباس قمی، صاحب تألیفات بسیاری است که مشهورترین آنها عبارتند از مفاتیح الجنان، سفینه البحار و منتهی الآمال. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب(ع) دفن شد.

چنانکه محدث قمی در مقدمه کتاب آورده، بسیاری از مطالب بحارالانوار در جای مناسب خود ذکر نشده، به همین دلیل به تالیف این مجموعه پرداخت تا پژوهشگران را در رسیدن به مقصود یاری کند.

ویژگی‌ها:

1. موضوعات کتاب به ترتیب حروف الفبا و بر اساس ماده و ریشه ثلاثی مجرد موضوع مرتب شده است. خواننده به آسانی می‌تواند به بیش از ۱۷۰۰ موضوع دست یابد که هر کدام شامل مدخل‌های گوناگون و متعددی هستند.
2. این اثر گزیده‌ای از بحارالانوار است که نویسنده آن کوشیده دستیابی به روایات را برای مراجعان آسان سازد. مؤلف با توجه به تبحر در حدیث و علم رجال، دست به انتخاب زده است. مثلا در ماده «علم» از باب اول کتاب العلم بحارالانوار، تنها آیات آغاز و انجام باب را آورده و از ۱۲۲ حدیث نیز فقط دو روایت را انتخاب کرده است. همچنین تا باب ششم هیچ آیه و حدیثی نقل نکرده و در باب ششم تنها یک آیه ذکر نموده است. سپس باب هفتم را رها کرده و از باب هشتم از بین ۱۳ آیه، یک آیه و از بین ۹۲ روایت تنها به یکی بسنده کرده است.
3. یکی از ویژگی‌های مهم سفینه البحار آن است که مؤلف در یک موضوع به همان باب اکتفا نکرده و نکات مرتبط با موضوع مرتبط را از سراسر بخش‌های دیگر یافته و ارجاع داده است.
4. در نگارش عناوین، تعبیر شناخته‌شده‌تر ذکر شده است؛ اگر اسم شخصی مشهور بوده، همان ذکر شده و اگر کنیه یا لقب مشهور بوده، اسم نیامده است. به عنوان نمونه چون کنیه حارث بن سعید معروفتر بوده، شرح حال او در ذیل ابوفراس الحمدانی آمده است.