فرائد السمطین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطین و الائمه من ذریتهم (ع)

توضیحات

فرائد السمطین کتابی به زبان عربی اثر ابراهیم بن محمد جوینی (۶۴۴-۷۳۰) عالم اهل سنت درباره فضائل امام علی(ع)، فاطمه زهرا(س)، حسنین(ع) و دیگر ائمه اطهار(ع) است. کتاب از امام سوم به بعد، تنها درباره امام رضا(ع) و امام زمان(عج) مطالبی دارد و نویسنده درباره دیگر ائمه به ذکر احادیثی کلی، بسنده کرده است

مجموع روایت‌های نقل شده در این کتاب ۵۹۴ مورد است. نویسنده تنها احادیث را نقل می‌کند اما هیچ نقدی بر آنها وارد نمی‌کند. شیوه مؤلف مسندگونه ونقل با سلسله اسناد و بیان جزئیات ریز روایات است، حتی زمان و مکان استماع و یا قرائت حدیث را نیز باز گفته است.
نویسنده کتاب سنی است اما بیشتر احادیثی که نقل کرده با عقاید شیعیان سازگار و همخوان است و تفاوتی با عقاید شیعیان در زمینه امامان ندارد؛ چنانکه در مقدمه کتاب از امام علی(ع) با واژه‌هایی مانند «وصی» و «اسدالله غالب» یاد می‌کند و ختم ولایت را با نواده صالح آن حضرت، حجت قائم می‌داند.
در میان مشایخ و اسانید این کتاب، هم دانشمندان سنی و هم عالمان شیعی وجود دارد. از این جمله «شاذان بن جبرئیل قمی» (متوفای ۶۰۰) عالم شیعه است که نام او حدود ۶۰ مورد تکرار شده و نام شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱) در ۳۳ مورد به چشم می‌خورد.

واژه “سمطین” که در عنوان کتاب آمده است به معنای دو رشته مروارید و “فرائد السمطین” به معنای دو رشته مروارید بی‌مانند است که به دو جلد این کتاب اشاره دارد. محتوای کتاب بیشتر احادیثی است که در کتب شیعیان نیز یافت می‌شود.

برخی از نکات قابل توجه در این کتاب عبارتند از:

• نقل روایت از راویان اهل سنت و شیعه.
• بیان برخی از مصائب حضرت زهرا(س).
• اعتقاد به عید بودن روز غدیر خم :«باب سیزدهم:فی فضل صوم عید الغدیر».
• بیان مصائب حضرت زهرا(س).(باب۷).
• بیان عصمت ائمه(ع).(باب ۳۱).
• بیان حدیث لوح جابر و بیان نام ائمه اهل بیت. (باب۳۲و ۳۴).
• بیان فضیلت زیارت ائمه(ع) و بیان زیات جامعه کبیره. (باب ۳۸).

کتاب فرائد السمطین در دسترس دانشمندان شیعه کمتر وجود داشته و از آرزوهای علامه امینی، دستیابی به نسخه‌ای از این کتاب بوده است. مجلسی به طور محدود از آن نقل می‌کند و بحرانی در کتاب غایه المرام به این کتاب عنایت داشته است. از دانشمندان اهل سنت، زرندی حنفی از آن برای تالیف کتاب نظم درر السمطین، سمهودی شافعی در جواهر العقدین و قندوزی حنفی در ینابیع الموده و دیگران به این کتاب استشهاد نموده‌اند.