قرآن در قرآن : تفسیر موضوعی قرآن کریم جلد اول

استاد عالی مقام آیت‏ الله جوادی آملی (دام‏ ظلّه‏ العالی) با اُنس دیرین و ارتباط علمی و قلبی وثیق با گنجینه قرآنی، تعلیم و تدریس این مباحث را از دیرباز در مراکز علمی و دینی اعمّ از حوزه‏ های‏ علمی و دانشگاهی آغاز کرده که یکی از جلوه‏ های بارز آن پخش‏ از سیمای جمهوری‏ اسلامی‏ ایران به عنوان تفسیر موضوعی قرآن کریم است که از سالهای ۶۱ ـ ۱۳۶۰ آغاز و تاکنون نیز استمرار داشته است. این مجموعه آثار و برکات فراوانی را به همراه داشته که از جمله آنها انتشار همین دوره تفسیری است.
این کتاب گران‏سنگ راه بهترین نگرش به قرآن را ارائه می‏کند و با بیان ویژگیها و خصایص زنده قرآن به برترین عطیّه الهی پرداخته و آن را تبیین می‏نماید.

• در بخش نخست کتاب، درباره حقیقت قرآن، مراتب قرآن، نزول سه‏ گانه قرآن، و سایر مسائل مربوطه بحث شده است.
• بخش‏ دوم کتاب، در دو فصل تنظیم گردیده؛ در فصل‏ اول، حقیقت اعجاز و ویژگی‏های آن مورد نظر قرار گرفته و در فصل‏ دوم، ابعاد اعجاز قرآن کریم بررسی شده است.
• در بخش‏ سوم، از هدایت قرآن و ابعاد اخروی، دنیوی، فردی و اجتماعی آن سخن رفته که شامل بسیاری از صفات ذکر شده در قرآن می‏باشد.
• بخش‏ چهارم کتاب که در موضوع جاودانگی قرآن تنظیم گشته، با دو فصل، از کمال و خاتمیت و از عدم تحریف قرآن سخن گفته شده است.
• بخش پایانی کتاب به فهم قرآن اختصاص دارد و در آن، درباره زبان و فرهنگ قرآن، شیوه‏ های بیان معارف در قرآن، تفسیر قرآن به قرآن، تکامل فهم قرآن، و دیگر موضوعات مهم تحقیق شده است.

مباحث قویم و عمیق این کتاب مجموعه مباحث گفتاری و نوشتاری حضرت‏ استاد (دام‏ ظله) است که پیرامون موضوع موردبحث در طول بیانات عمیق‏ تفسیری و معرفتی خود داشته که با ساختاری مناسب و هماهنگِ با موضوع آن، با اشراف مستقیم حضرت مؤلّف (دام‏ ظله) تنظیم و سپس تدوین‏ شده،آنگاه تمامی مطالب آن از نظر صائب و قلم واصب آن استاد گرانقدر گذشته که با اضافات و تکمله‏ های شایسته بر غنا و مستوی آن نیز افزوده است.

در پایان به برخی از ویژگیهای بارز این نوشتار تفسیری اشاره می‏شود:

1. سبک تفسیری حضرت استاد در این کتاب و مجلّدات بعدی این دوره تفسیری، که هر یک‏ جلد یا هر دو جلد آن به موضوعی خاص اختصاص‏ دارد، تفسیر قرآن به قرآن است ولی در عین حال، برای تتمیم و تکمیل‏ بحث، از روایات معصومین (علیهم‏ السلام) نیز استفاده شده است.
2. مباحث کتاب، از حیث جامعیت مطالب، ظرافت و عمق، و نیز ترتیب منطقی مباحث، در مستوی مناسبی قرار دارد.
3. با آنکه مباحث کتاب، از ثقل ویژه‏ای در محتوا برخوردار است، از نظر قلم و نگارش سعی شده تا به زبانی روان و رسا بیان شود تا علاوه بر فضلا و طلاب حوزه، فرهنگیان و دانشگاهیان محترم نیز بتوانند بیشترین بهره‏ مندی را از آن داشته باشند.
4. در هنگام تحقیق و تنظیم، پرسش‏ها و تأمّلاتی از محضر استاد انجام‏ گردید که حضرت استاد، برای پاسخ به پرسش‏ها و رفع شبهات و ابهامات، مطالب ارزنده‏ ای را اضافه فرمودند. این اضافات غالباً در پایان بحث هر عنوان وبا تعبیر «گفتنی است» یا «تذکّر» آمده و از حیث محتوا و سبک قلم با سایر قسمت‏ها تفاوت دارد که خوانندگان نکته‏ سنج می‏توانند آن موارد را دریابند. منبع