توضیحات
کتاب غیبت کتابی درباره غیبت امام دوازدهم شیعیان، اثر شیخ طوسی. این کتاب از منابع با اهمیت در زمینه شناخت امام زمان(ع) و مسئله غیبت است و در آن دیدگاه شیعه درباره حضرت مهدی(ع) ارائه شده و به شبهات و اشکالاتی که درباره غیبت آن حضرت مطرح بوده، با ادله قرآنی و روایی و عقلی جواب داده شده است.
محمد بن حسن بن علی بن حسن (۳۸۵ق-۴۶۰ق)، مشهور به شیخ الطائفه (به معنای بزرگ قوم/بزرگ شیعیان) و شیخ طوسی، مؤلف دو کتاب از کتب اربعه شیعه و از بزرگترین متکلمان، محدثان، مفسران، و فقهای شیعه به شمار میآید.
کتاب غیبت یکی از دهها کتابی است که به این نام نوشته شده است. از مهمترین کتابهایی که در این موضوع و به این عنوان قبل از کتاب شیخ طوسی نوشته شده، میتوان به غیبت نعمانی متوفای حدودا ۳۶۰ق، غیبت شیخ مفید متوفای ۴۱۳ق و غیبت سید مرتضی متوفای ۴۳۶ق اشاره نمود.
کتاب غیبت در هشت فصل تنظیم شده است:
- مولف در فصل اول به طور عام، امامت امام غائبی را اثبات میکند که الزاما امام دوازدهم است. برای اثبات این امر، مؤلف مقدماتی مانند وجوب وجود امام در هر زمان، وجوب عصمت امام و حضور امام در بین مردم را اثبات میکند. در ادامه عقائد کیسانیه، ناووسیه، واقفیه، محمدیه، فطحیه و غیر اینها را در مورد امامت رد میکند. پس از آن به شبهاتی که با اعتقاد به غیبت پیش میآید، جواب داده و در پایان ادله غیبت صاحب الزمان و اینکه او امام دوازدهم و از ذریه امام حسین(ع) است را بیان و ادله منکرین را رد میکند.
- ولادت حضرت حجه بن الحسن العسکری و اثبات ولادت آن حضرت با ادله و اخبار.
- درباره کسانی است که امام زمان(عج) را دیدهاند.
- معجزات حضرت و بعضی از توقیعاتی که از جانب ایشان رسیده است.
- موانع ظهور حضرت.
- اخبار مربوط به سفراء و وکلای آن حضرت (اعم از وکلای ممدوح و مذموم) و ذکر اسامی و بیان ذم اشخاصی که به دروغ ادعای نیابت کردهاند.
- مدت عمر حضرت و توجیه اخباری که دلالت بر فوت ایشان دارد؛ نامعلوم بودن وقت ظهور و توجیه اخباری که وقت خاص مشخص کردهاند؛ بیان علائم ظهور.
- بیان بعضی از خصائص و صفات و سیره آن حضرت.
ویژگیها
- مرجعبودن کتاب در موضوع غیبت:این کتاب به خاطر اهمیت مولف و موضوعش از جایگاه ویژهای برخوردار است و به اطمینان میتوان گفت که اگر کسی بخواهد در موضوع مهدویت و غیبت کتابی بنویسد، ناچار است که از این کتاب استفاده نماید. همین موضوع باعث شده است که از قدیم الایام، علماء و محققان توجه ویژهای به این اثر کنند.
- اختصاص حدود به زمان حضور معصوم(ع): یکی از شبهاتی که مبتنی است بر اثبات غیبت حضرت حجت(عج)، بحث حدود است. ظاهرا مولف قائل است که حدود را تنها معصوم میتواند جاری کند و با این حساب باید قائل شویم که حدود نسخ شدهاند.
- مدعیان نیابت: ظاهرا یکی از مباحثی که از دوران غیبت صغری تا الان بین علماء مطرح است اظهار دروغ کسانی است که خود را به عنوان نائب حضرت مهدی مطرح میکنند. مولف در این کتاب،اسم بعضی از این اشخاص را ذکر میکند که یکی از آنها حسین بن منصور حلاج است.آنچه که مولف به عنوان دلیل ادعای او ذکر میکند دو داستانی است که از ابو سهل نوبختی و شیخ صدوق نقل شده است و اگر به دیده انصاف به آنها نگاه کنیم، هیچکدام نمیتواند دلیل نیابت حلاج باشد.
- حیات حضرت حجت(عج): نظر عموم شیعه این است که آن حضرت بعد از امامت از نظرها غایب شدند که از آن به غیبت صغری تعبیر میشود. در این دوره حضرت چهار نائب خاص داشتند که از طریق آنها، مردم با ایشان در ارتباط بودند. اما بعد از رحلت نائب چهارم، غیبت کبری شروع شد که هنوز هم ادامه دارد.
کتاب غیبت طوسی از با ارزشترین منابع معرفتی مهدویت است. شیخ، به لحاظ دارا بودن منابع دست اول و مصادر متعدد و احاطه بر احادیث، توانست مجموعه گرانسنگی از ژرفترین مسایل درباره امامت حضرت مهدی(عج) تدوین کند و در گسستن التقاطات و شبهات، بنایی استوار و متین سامان دهد. منبع
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.