توضیحات
ولایت فقیه در حکومت اسلام از تالیفات مرحوم علامه حسینی طهرانی، از دوره علوم و معارف اسلام است.
کتاب ولایت فقیه بیانگر طرح و برنامه حکومت اسلام و مباحثی پیرامون ولایت فقیه، متّخذ از قرآن کریم و أحادیث معصومین صلواتالـله علیهم مخصوصاً از نهجالبلاغه و روایات حضرت مولی الموحّدین امیرالمؤمنین علیه السّلام می باشد که در ضمن ۴۸ درس بیان شده و توسّط دو تن از فضلاء جمع آوری و تنظیم گردیده است.
در این دوره مطالبی همچون : دلائل ولایت فقیه و شرائط و موانع آن، حقیقت ولایت امام و فقیه عادل جامع الشّرائط و حدود و ثُغور آن، و نحوه حکومت در اسلام و وظیفه مردم در قبال آن؛ با استفاده از آیات قرآن و روایات و مباحث فقهی و علمی، و شواهد تاریخی و اجتماعی مورد بحث و تحقیق قرار گرفته است.
منتخبی از مباحث این مجموعه عبارتست از :
- حقیقت ولایت، بر طرف شدن کلّیّه حجابها بین بنده و خداست.
- ولیّ خدا، تجلّی تمام نمای خداوند است ؛ لذا ولایت و امر و نهی او عین ولایت خداست.
- ولایت عین عبودیّت و تسلیم است، نه اظهار نظر در برابر حقّ.
- أدلّه ولایت فقیهِ جامع الشّرائط :
- آیه ۴۳ سوره مریم : یَأَبَتِ إِنىِّ قَدْ جَاءَنىِ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ یَأْتِکَ فَاتَّبِعْنى … .
- حدیث کمیل از أمیرالمؤمنین علیهالسّلام که قوىترین دلیل ولایتفقیه است.
- نامه أمیرالمؤمنین به مالکأشتر.
- روایت وارده از حضرت امیرالمؤمنین و حضرت سیّدالشّهداء علیهماالسّلام در تحف العقول.
- مقبوله عمر بن حنظله.
- دو روایت از أبی خدیجه.
- روایت وارده در احتجاج طبرسی.
- دلیل قطعی عقلی.
- در ولیّ فقیه باید علم ظاهر و علم باطن با هم جمع باشد.
- حاکم باید از خود گذشته و به خدا پیوسته باشد.
- اعلم مردم که متّکى به نور باطنى و هدایت الهى است، باید حاکم مردم باشد.
- ملاک أعلمیّت، أعلمیّت به قرآن است.
- علمائى که متّصف به مضامین حدیث کمیل نباشند، غاصب مقام ولایتند.
- از شرائط ولی فقیه، مرد بودن و مسلمان بودن و سکونت در دارالإسلام است.
- تشخیص فقیه جامع الشّرائط به نظر اهل خبره است، نه رأى أکثریّت مردم.
- اهل خبره بطور طبیعى و با علم وجدانى قابل شناسائى هستند.
- وظیفه اوّلیّه ولىّ فقیه اقامه نماز، اخذ زکات، امر به معروف و نهى از منکر، و اقامه عدل و حفظ حقوق است.
- معنى ولایت، انشاء حکم حتّى در موارد جزئیّه است.
- راه کشف جرائم و تخلّفات در حکومت اسلام.
- وجوب هجرت تمام مسلمین جهان به دارالإسلام.
- بحث در قیام قبل از ظهور حضرت قائم عجّلالـلهفرجهالشّریف.
- اوامر والى در صورت علم به خلاف حجّت نیست.
- «لَا إِکْرَاهَ فِى الدِّینِ» مربوط به عقیده است نه تبعیّت از قانون اسلام در ظاهر.
مؤلّف در این درسها در موارد متعدّد و به میزان زیادی به سیره علمی و روایات امیرالمؤمنین علیهالسّلام در نهج البلاغه و غیر آن، استناد و استشهاد نموده اند که از آن جمله است :
- کلام حضرت در حکمت ۱۴۷ «نهج البلاغه» به کمیل، قویترین دلیل ولایت فقیه است.
- عهدنامه امیرالمؤمنین علیهالسّلام دلالت بر ولایت فقیه حتّی أعلمیّت او دارد.
- مأموریّت أمیرالمؤمنین در کشف حقیقت و رفع تهمت از ماریّه قبطیّه.
- امر رسولخدا صلّیالـلهعلیهوآلهوسلّم به کشتن حُرْقوص، و تمرّد شیخین و إطاعت أمیرالمؤمنین علیهالسّلام.
- وصیّت أمیرالمؤمنین علیهالسّلام در مورد نحوه رفتار با قاتل آن حضرت.
- رویّه أمیرالمؤمنین علیهالسّلام در کارها، قدم برداشتن بر مُرّحقّ بود.
- جنگهای أمیرالمؤمنین علیهالسّلام بر اساس عدالت، و وجوب رفع ظلم و تجاوز، و برقراری دولت اسلام بود.
- سفارشات أمیرالمؤمنین علیهالسّلام در صفّین درباره برخورد با دشمن.
- علّت امتناع حضرت از قبول بیعت مردم پس از عثمان و خطبهای که در این زمینه ایراد فرمودند.
- روایت أمیرالمؤمنین علیهالسّلام حدیث : مَا وَلَّتْ امَّهٌ أمْرَها … را از رسول خدا.
- حدیث «نهجالبلاغه» إنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِالانْبِیآء … .
- روایت أمیرالمؤمنین از رسولالـله صلّیالـلهعلیهماوآلهما : اللَهُمَّ ارْحَمْ خُلَفَآئِى.
- خطبه «نهجالبلاغه» : وَ اللَهِ لَوْ شِئْتُ أَنْ أُخْبِرَ کُلَّ رَجُلٍمِنْکُمْ بِمَخْرَجِهِ وَ مَوْلِجِهِ وَ جَمِیعِ شَأْنِهِ لَفَعَلْتُ … .
- خطبه ۱۲۹ «نهجالبلاغه» در شرائط حاکم اسلام.
- استفاده شرط ذکوریّت ولیّ فقیه از خطبه ۷۸ «نهجالبلاغه».
- دلالت نامه حضرت أمیرالمؤمنین علیهالسّلام به مالک بر انحصار تعیین قاضی به نظر حاکم.
- «نهج البلاغه» : وَ الإمَامَهَ نِظَامًا لِلامَّهِ، وَ الطَّاعَهَ تَعْظِیمًا لِلإمَامَه.
- خطبه أمیرالمؤمنین علیهالسّلام در ذی قار در بیان علّت بعثت پیامبر.
- فقیه حاکمشرع باید پیوسته نامه أمیرالمؤمنین علیهالسّلام به مالک را مطالعه و طبق آن رفتار کند.
- خطبه ۲۱۴ و خطبه ۳۴ «نهجالبلاغه» درباره حقّ والی بر رعیّت و حقّرعیّت بر والی.
- قسمتهائی از رساله ۳۱ «نهجالبلاغه» : وصیّت حضرت به فرزندش امام حسن مجتبی در صفّین.
- امیرالمؤمنین علیهالسّلام میزان حقّ را به إعْطآءُ کُلِّ ذى حَقٍّ حَقَّه میداند.
- کلمات هشتگانه أمیرالمؤمنین علیهالسّلام درباره قوام عالَم به عدل از « مطالب السّئول».
- استفاده بسیاری از شرائط و مناصب و وظائف والی از نامه حضرت به مالک اشتر.
- روایت وارده از أمیرالمؤمنین علیهالسّلام در لزوم رسیدگی والی به رعیّت قبل از بروز فقر.
- استفاده سه محکمه بَدوی، استیناف و تمییز از نامه حضرت به مالک.
- حکومت أمیرالمؤمنین علیهالسّلام نمی تواند روی پایه مصالح سیاسی بدون حقّ قرار گیرد.
- حضرت به خوارج، آزادی در عقیده دادند، و نبرد با آنها در شرائط تعدّی و خونریزی آنان تحقّق یافت. منبع
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.