الامامه فی اهم الکتب الکلامیه و عقیده الشیعه الامامیه

توضیحات

الامامه فی اهم الکتب الامامیه و عقیده الشیعه الامامیه به قلم آیه اللّه سید على حسینى میلانى از عالمان معاصر به نگارش درآمده است.

مؤلف در این اثر، با رویکردی کلامی- انتقادی، به بررسى موضوع «امامت» از خلال برخى از مهمترین آثار کلامى اهل سنت نظیر «شرح المواقف» جرجانى، «المواقف» قاضى عضدالدین الایجى، «شرح المقاصد» سعد تفتازانى و غیره پرداخته که در این راستا، به تحقیق دربارۀ برخى احادیثى که اهل سنت بدان‌ها در کتاب‌هاى خویش بر موضوع امامت مورد نظر خود استناد مى‌کنند،اختصاص یافته است و در این باره، دیدگاه شیعه امامیه اثناعشریه را بیان کرده است.

ساختار و محتوا:

– مقدمه: کتاب مشتمل بر مقدمه ای است که مؤلف در ضمن چند بخش مختصر ولی بسیار مفید، مباحث ارزنده ای را به رشته تحریر در آورده است. این بخش ها عبارتند از:

حرکت علمی در قرون هفتم و هشتم: مؤلف این دو قرن را این گونه توصیف می کند:

قرون هفت و هشت هجری را باید از حیث تطور و رشد علمی، دو قرن ممتاز و بی نظیر در تاریخ اسلامی دانست. در این دو قرن به واسطه تحولات سیاسی و اجتماعی، جامعه اسلامی شاهد حرکت علمی وسیعی در علوم و فنون مختلف بود .

علم کلام هم از این رشد و حرکت بی نسیب نماند و این تحولات باعث تشکیل سه مدرسه و اندیشه فکری شد که هر چند نظرات و عقاید متفاوت بین این مدارس باعث بروز اختلافاتی شد ولی خود علتی شد برای رشد تالیفات و مناظرات کلامی که در پرتو آن شاهد رشد علماء بزرگی در این شرایط می باشیم. این مدارس سه گانه عبارتند از:

مدرسه طوسی در عراق- مدرسه ایجی در ایران- مدرسه ابن تیمیه در شام

​در هر بخش مؤلف ضمن اشاره به زندگی نامه، تألیفات و شاگردان هر کدام از اشخاص فوق، توضیح مختصری پیرامون شرایط آن دوره و طرز تفکر هر مدرسه ای می دهد.

​علم کلام: مؤلف در بخش دیگری از مقدمه کتاب توضیح مختصری پیرامون علم کلام و تعریف آن ارائه می دهد.

امامت: بخش دیگر مقدمه شامل مباحثی چون تعریف امامت، جایگاه و مصداق امام بعد از نبی و دیگر مباحث مهم در مسئله امامت که مؤلف به اختصار آن ها را بیان می کند تا خواننده نگاهی کلی از مباحث مهم امات در ذهن داشته باشد.

پس از ذکر این مقدمات، مؤلف توضیح مختصری راجع به کتاب و امتیازات آن و همچنین روشش در طرح مباحث و پاسخ به اشکالات می دهد و در نهایت توضیحی در مورد هر یک از کتب ارائه می دهد.

– عناوین اصلى کتاب عبارتند از:

۱-«الطرائف على شرح المواقف»؛ عنوان تعلیقاتى است که مؤلف محترم بر مبحث امامت «شرح المواقف» سید شریف جرجانى نگاشته است. از اصول دین بودن امامت، تعریف امامت، وجوب نصب امام، شرائط امامت، روش تعیین امام، امام بلافصل بعد از پیامبر، داستان فدک، عصمت فاطمه زهرا(س)، مطاعن ابوبکر، بررسى نصوص بر امامت على(ع) نظیر حدیث غدیر، حدیث منزلت و…؛ از جمله موضوعاتى است که در این بخش مورد بررسى واقع شده و دیدگاه شارح مواقف دربارۀ آن ردّ و ابطال مى‌گردد.

۲-«المراصد على شرح المقاصد» نیز عنوان تعلیقاتى است که مؤلف بر مبحث امامت «شرح المقاصد»، سعد تفتازانى نگاشته است. در این بخش به عناوینى همچون:تعریف امامت، از اصول دین بودن امامت، روش ثبوت امامت و عناوینى مشابه عناوین موجود در «الطرائف على شرح المواقف» پرداخته شده و دیدگاه شارح مقاصد مورد نقد و بررسى واقع شده است.

۳-«رساله فی تحقیق خبر صلاه ابى‌بکر»؛ به بررسى و نقد حدیثى که محدثان اهل سنت دربارۀ چگونگى نماز ابوبکر به جاى پیامبر اکرم(ص) نقل کرده‌اند، مى‌پردازد. بر اساس این حدیث پیامبر(ص) در مرض وفات خود به ابوبکر فرمان دادند که به عنوان امام جماعت براى مسلمانان نماز بخواند و خود آن حضرت با سایر مسلمانان به ابوبکر اقتدا نمودند.

۴-«رساله فی تحقیق حدیث الاقتداء بالشیخین» نیز رساله‌اى است که به نقد و بررسى حدیثى مى‌پردازد که اهل سنت از پیامبر اکرم(ص) دربارۀ اقتدا به دو خلیفۀ اول، روایت کرده‌اند.

براساس این روایت، مسلمانان را بعد از خود به اقتدا به این دو امر فرموده‌اند. بررسى این حدیث از آن جهت حائز اهمیت است که علماى اهل سنت در کتاب‌هاى عقاید و در بحث امامت این حدیث را از قوى‌ترین دلایل بر امامت ابوبکر و عمر پس از رسول خدا(ص) دانسته‌اند؛ اما آیا به راستى این حدیث صحیح است؟ مؤلف در پاسخ به این پرسش به بررسى و نقد این حدیث پرداخته و تحقیق خود را در سه بخش تنظیم نموده است.

۵-«رساله فی المتعتین» مؤلف در این رساله به نقد و بررسى احادیثى مى‌پردازد که اهل سنت از پیامبر(ص) مبنى بر تحریم متعۀ زنان و متعۀ حج نقل کرده‌اند.

۶-«رساله فی تحقیق سند حدیث: سید کهول اهل الجنّه» به نقد و بررسى سند حدیثى اختصاص یافته که اهل سنت در باب فضائل خلیفه اول و دوم نقل کرده‌اند.

۷-«رساله فی حدیث: اصحابى کالنجوم» که به نقد و بررسى حدیث مذکور از جهت سند و دلالت پرداخته و مؤلف کلمات بزرگان اهل سنت را دربارۀ این ضعف حدیث نقل کرده است.