ترجمه و شرح مصباح الانس ۵ جلدی

توضیحات

ترجمه و شرح مصباح‌ الانس اثر استاد محمد حسین نائیجى به زبان فارسى، نخستین شرحى است که بر کتاب مصباح الانس نوشته شده است.

کتاب «مصباح الانس بین المعقول و المشهود فی شرح مفتاح غیب الجمع و الوجود» تالیف ابن فناری شرحی است مزجی و به زبان عربی بر مهمترین اثر صدر الدین قونوی یعنی مفتاح الغیب و یا مفتاح غیب الجمع و الوجود، و متن و شرح هر دو از منابع مهم عرفان نظری و از متون آموزشی در این رشته هستند.

استاد محمد حسین نائیجى به ترجمه روان و سلیس «مصباح الأنس» بر اساس ادبیات روز همت گمارده و به شرح تفصیلى هر قسمت بعد از ترجمه پرداخته است.

ایشان مطابق تفاسیرى که در کتاب‌هاى دیگر قونوى در موضوعات مطروحه در این کتاب آمده و نیز با بهره‌ گیرى از شارحان «فصوص» و شاگردان قونوى، به شرح و بسط «مصباح الانس» پرداخته است و پرده از مشکلات آن برداشته است.

از امتیازات این شرح، مى‌ توان موارد ذیل را نام برد:

1. حل و فصل آیات و روایات معرفتى: شارح ارجمند به تبع استادش، علامه حسن‌ زاده آملى، به شرح و بسط آیات و روایاتى که در باب معارف موجود است، روى آورده است.

2. اهتمام خاص به آثار جناب قونوى (قدس سره): از آنجا که مرحوم قونوى (قدس سره) باب حل معارف ذوقى است و به فرموده خود او در وصیت‌ نامه:

   «تنها کلمات ابن عربى و خود اوست که باعث حل مشکلات شده و مشکلات لاینحل را بعد از ایشان احدى حل نخواهد کرد، مگر آنکه ادراک محضر حضرت «م ح م د»، مهدى(ع) را کند».

   ازاین‌روى است که ابن فنارى و نائیجى، اهتمام خاص به تراث جناب قونوى دارند؛ تا آنجا که در شرح فارسى، ۱۱۱ مورد از «اعجاز البیان» و ۷۰ مورد از «نفحات الهیه» و ۳۶ مورد از «نصوص» و دیگر تراث قونوى استفاده شده است.

3. تفسیر مصباح به مصباح: یکى دیگر از امورى که شارح در دستور کار قرار داده است، ارجاع جاى جاى کتاب به همدیگر است که صدر و ذیل «مصباح»، خود، گویاى مطالب هستند و براى کشف این ارتباطات براى هر مبحثى، یک بار کل کتاب را وارسى کرده است؛ تا آنجا که بر اساس تتبع ما، ۲۸ مورد آدرس‌دهى‌هاى این‌چنینى وجود دارد که براى استفاده در پاورقى آدرس‌دهى مى‌شود.
4. بهره‌ گیرى از کتب درسى: از آنجا که «مصباح الأنس»، محور تدریس مرحوم اشکورى و محل توجه مرحوم قمشه‌ اى و مورد تدریس مکرر مرحوم رفیعى قزوینى قرار گرفته است و با مطرح شدن آن توسط علامه حسن‌زاده آملى و تدریس مکرر ایشان به‌ طور جدى، به‌ عنوان آخرین کتاب سیر درسى عرفان نظرى قرار گرفته است و هم‌ اکنون تنى چند از شاگردان ایشان این کتاب را در حال تدریس هستند.بر این اساس، یکى از امتیازات این شرح، بهره‌ گیرى وافر از کتب درسى فلسفه و عرفان است، چرا که این پژوهش، «مصباح الأنس» را در راستاى کتب درسى قرار داده و دانش‌ پژوهان با آن بیاناتى که تاکنون انس داشته‌ اند، به واکاوى مطالب بالاتر مى‌ پردازند. منبع