تعالیم اسلام

توضیحات

تعالیم اسلام اثر ارزشمند استاد علامه سید محمدحسین طباطبایى (۱۲۸۰-۱۳۶۰ش) است که به زبان فارسى، براى فهم عموم و به‌ویژه نسل جوان، درباره عقاید، اخلاق و عبادات از دیدگاه اسلام نوشته شده و به کوشش سید هادى خسروشاهى و از سوى مؤسسه بوستان کتاب چاپ و منتشر شده است.

کتاب، در سال ۱۳۴۲، از مهرماه تا آذرماه، توسط علامه طباطبایى و به درخواست یکى از تجار و اخیار تبریزى به نام آقاى حاج حسین‌آقا کاغذیان، براى رفع خلأ موجود در برنامه درسى مدرسه علوى تألیف شده و در همان سال، براى نخستین بار به شکل چهار رساله مستقل، تحت عنوان کلى، عقاید و دستورهاى دینى توسط نام‌برده، منتشر شده است.

اثر حاضر، دست‌چینى از موضوعات اسلامى است که در چهار بخش «اعتقادات»، «اخلاق»، «احکام» و «اسلام و اجتماع»، در یک جلد تنظیم شده است.

این کتاب، مجموعه قوانین و مقررات فطرى است که سعادت دنیا و آخرت بشر را تأمین مى‌کند. این تعالیم از جنبه‌هاى مختلف فلسفى، کلامى، اقتصادى، اجتماعى، سیاسى، فرهنگى و تربیتى، گوناگون و گسترده است. بى‌تردید گزینش مقوله‌هایى از آن، کار دین‌شناسانى است که بر زوایاى آن تسلط و تبحر دارند و نقش آنها را در ارتباط با منظومه دین مى‌شناسند.

مى‌توان گفت این کتاب خلاصه‌اى از تعالیم اسلام است که براى شناساندن اسلام به کسانى که از تعالیم اسلام اطلاعى ندارند، بسیار مؤثر خواهد بود و ارزش این عمل را کسانى بهتر مى‌دانند که اطلاعاتى از این دین داشته و چند سالى در کشورهاى اروپایى و آمریکایى گذرانده و از کمى کتب اسلامى، به‌ویژه شیعه، در کتابخانه‌هاى بزرگ دنیا اطلاع داشته باشند.

در ابتداى کتاب، سخن از دین و تعریفى از اعتقادات و اخلاق و عمل به میان آمده است و سپس فوائد دین و نیازمندى اجتماع به مقررات و قانون و اجمالى از تاریخ ادیان و سپس دین اسلام و مقایسه اسلام با دیگر ادیان بیان شده است، پس به‌طور مفصل و کامل، چهار بخش اصلى کتاب تشریح شده است. مبحث‌هاى تشریح‌شده در هر بخش، به شرح زیر مى‌باشد:

بخش اعتقادات: خداشناسى و ملل، قرآن و توحید، قدرت و علم خدا، عدل، رحمت، نبوت، صفات نبى، پیامبران در میان بشر، هجرت و سیرت و وصیت پیامبر، امامت و علم امام و چهارده امام معصوم، معاد و مرگ و عالم برزخ و…

بخش اخلاق: خداپرستى، وظیفه‌شناسى، بهداشت جسمى و روحى، تحصیل علم، وظیفه معلم، اجتهاد، احترام بزرگان، عدالت، حسن معاشرت، جهاد، تعاون و احسان و…

بخش احکام: نماز، روزه، غسل، وضو، تیمم، اقرار، غصب، احیاء موات، شفعه، لقطه و…

بخش اسلام و اجتماع: اجتهاد و تقلید، امر به نیکى، نهى از زشتى، نقش اسلام در حیات اجتماعى، اصل مالکیت و طبقه ثروتمند، کلیات مسائل ارث، ازدیاد ثروت و مفاسد آن، مرد و زن، مسائل و احکام کلى ازدواج، شهادت مرد و زن، امورى که مخصوص مرد است و…

در بخشى از کتاب آمده است: «اسلام، جامع‌ترین و کامل‌ترین ادیان آسمانى است که به تمام نیازهاى جسمى و خواسته‌هاى معنوى و درونى افراد بشر توجه کامل دارد و اشعه تعالیم آن تار و پود وجود انسان را فراگرفته است. اسلام براى رستگارى، راهى را پیش پاى بشر قرار داده است که هیچ‌گونه ابهام و اعوجاج و گمراهى در آن نیست؛ راهى است کاملا صاف و مستقیم؛ «یهدی إلى الحق و إلى طریق مستقیم» (سوره احقاف، آیه ۳۰)؛ قرآن، مردم را به‌سوى حق و به‌سوى یک راه و روشى که یک‌نواخت و از هرگونه تضاد و تناقض دور است، راهنمایى مى‌کند؛ یعنى با گرایش به آن، انسان مى‌تواند از توفان حوادث زندگى جان سالم به‌دربرد و با به‌کاربستن آن، انسان با سازمان آفرینش توافق پیدا کرده، هیچ‌گونه تضاد و یا تنافى و یا برخوردى با حرکت عمومى و کمالى جهان پیدا نخواهد کرد و به عظمت هستى بى‌کران و وظایف عالى انسانى و ایثار در راه تعالى زندگى اجتماعى آشنا خواهد گردید».