شرح الباب الحادی عشر

توضیحات

شرح الباب الحادی عشر متن کتاب معروف «باب حادى عشر»، تألیف علامه حلى، به همراه شرح «النافع یوم الحشر»، نوشته فاضل مقداد است.

علامه حلّى در این اثر، از اصول دین آنچه را به اجماع علما بر هر مسلمانى واجب است، چنین برمى‌شمارد:

شناخت خدا و صفات ثبوتیه و سلبیه او و آنچه بر او صحیح و از او ممتنع است، و شناخت نبوت و امامت و معاد. وى این باب را در هفت فصل قرار داده است:

• ۱- در اثبات واجب‌الوجود؛
• ۲- در صفات ثبوتیه او که عبارت است از قدرت و اختیار، علم، حیات، اراده و کراهت، ادراک، قدیم و ازلى وباقى وابدى بودن او، تکلم، صدق؛
• ۳- در صفات سلبیه او که عبارت است از مرکب نبودن، جسم و عرض و جوهر نبودن، لذت و الم نداشتن، متحد به چیزى نشدن، محل حوادث نبودن، رؤیت بصرى نداشتن، شریک نداشتن، از معانى و احوال به دور بودن؛
• ۴- در عدل که اختیار بشر و استحاله قبح بر خداوند و لطف او را به اثبات مى‌رساند؛
• ۵- در نبوت که پس از تعریف واژه «نبى» به اثبات نبوّت پیامبر اسلام(ص) و وجوب عصمت او و اینکه او فاضل‌ترین مردمان بوده و از دنائت پدران و ناپاکى مادران و رذائل خُلقى و عیوب خَلقى برکنار است، مى‌پردازد؛
• ۶- در امامت (ریاست عامه در امور دنیا و دین برای یک شخص به عنوان نیابت از پیغمبر) که آن را عقلاً واجب مى‌داند و بیان مى‌کند که امام باید معصوم و منصوصٌ‌علیه و فاضل‌ترین مردمان باشد. سپس از راه‌هاى عقلى و نقلى به ذکر امامت بلافصل على بن ابى‌طالب(ع) پس از پیغمبر(ص) مى‌پردازد؛
• ۷- در معاد که آن را از طریق عقلى ثابت مى‌کند و سپس آیاتى را که بر آن دلالت دارد شرح مى‌دهد؛ در این فصل مسئله ثواب و عقاب و توبه و امر به معروف و نهى ازمنکر بیان شده است.