مختصر البصائر (متن و ترجمه)

توضیحات

مختصر البصائر به زبان عربى، تألیف حسن بن سلیمان حلى، عالم شیعى قرن هشتم، گزیده و مختصرى از کتاب «بصائر الدرجات» سعد بن عبدالله اشعرى قمى، عالم شیعى قرن سوم هجرى است و ارتباطى به کتاب «بصائر الدرجات» صفار ندارد.

موضوع کتاب، روایاتى درباره مناقب و ویژگى‌هاى ائمه و شناخت آنان است. اصل کتاب اشعرى اکنون موجود نیست، ولى اثر هم‌نام آن؛ یعنی «بصائر الدرجات» محمد بن حسن صفار قمى، معاصر اشعرى وجود دارد که اتفاقا مباحث آن کاملا به آنچه در «مختصر البصائر» آمده شبیه است.

به همین دلیل، افندى در «ریاض العلماء» احتمال داده است که اصل«بصائر الدرجات» از صفار بوده که اشعرى آن را تلخیص کرده و حسن بن سلیمان بار دیگر آن را تلخیص نموده است.

لیکن چنین نظریه‌اى با توجه به شهرت کتاب «بصائر الدرجات» از اشعرى و ذکر آن در منابع فهرستى، پذیرفته نشده، اما احتمال جدى دیگرى هست که هم اشعرى و هم صفار، کتاب «بصائر الدرجات» را از نسخه اصل دیگرى گرفته‌اند و به همین دلیل مطالب و حتى اسناد آن دو به یک‌دیگر بسیار نزدیک و مشابه است.

بخشى از آنچه در «مختصر البصائر» آمده، افزوده‌هاى مؤلف آن، حسن بن سلیمان حلى است که البته وى، در ابتداى باب، تذکر داده است که آنها را از طریق دیگرى غیر از اشعرى نقل کرده است.

کتاب، مشتمل بر ۵۸۰ روایت در قالب ۹ باب و ۶ عنوان کلی «احادیث…» و «تتمه…» است و سلسله اسناد همه روایات ذکر شده است.

پاره‌اى از مطالب مطرح شده در کتاب:

رجعت و کسانى که رجوع خواهند کرد، نشانه‌هاى مؤمن، رجال اعراف، فضیلت ائمه و آیاتى از قرآن در مورد آنها، تسلیم در برابر آنچه پیامبر و ائمه فرموده‌اند، نامه امام صادق(ع) به مفضل بن عمر، صفات پیامبر و ائمه و فضیلت‌هایى که خداوند به آنها عطا فرموده است، کسى که به رد و انکار سخنان پیامبر و ائمه بپردازد، کنمان حدیث و افشاى آن، قضاء و قدر و…