نقد و بررسی مکاتب اخلاقی

نقد و بررسی مکاتب اخلاقی تالیف آیت الله مصباح یزدی در ابتدا به دسته بندی مکاتب و نظریات اخلاقی پرداخته و براساس آن، بخشهای دیگر را سامان داده است. بخشهای سه گانه این کتاب شرح و توضیح مکاتب غیرواقعگرا، واقعگرای طبیعی، و مکاتب واقعگرای مابعدالطبیعی است. با توجه به موضوع هر بخش، هر فصل از کتاب به تاریخچه پیدایش یک مکتب اخلاقی، اصول و مبانی آن و توضیح مفاهیم کلیدی آن مکتب، اشاره میکند، و در نهایت با نمایش مختصات کلی، آن مکتب را به آوردگاه بررسی و نقد فرامیخواند و ابعاد، نقاط قوت و ضعف آن را بیان میدارد.

از این جمله میتوان به بررسی و نقد مکاتبی چون: احساس گرایی، توصیه گرایی، جامعه گرایی، قراردادگرایی، لذت گرایی، سودگرایی و … اشاره کرد. در پایان نیز در فصلی مشروح، نظریه اخلاقی اسلام را، با اشاره به جایگاه عقل، تجربه و وحی در حکم اخلاقی، معیار ارزشگذاری افعال اخلاقی، نقش اختیار و انتخاب آگاهانه در ارزش اخلاقی و بیان اصالت روح و مراتب طولی و عرضی آن، نقش نیت در تکامل نفس و نیز توضیحاتی درباره انتزاعی دانستن مفاهیم اخلاقی و اخباری دانستن حقیقت جمله اخلاقی، شرح میدهد. در بخش نتیجه گیری هم عناصر اصلی نظریه اخلاقی اسلام، معنای قرب به منزله کمال نهایی انسان، و ویژگیهای نظام اخلاقی اسلام بیان میشود.

فهرست مطالب

• ‌سخن ناشر
• کلیات
• ‌دسته‌بندی مکاتب و نظریات اخلاقی
• بخش اول: مکاتب غیر واقع‌گرا
• فصل اول: احساس‌گرایی
• فصل دوم: توصیه‌گرایی
• فصل سوم: جامعه‌گرایی
• فصل چهارم: قراردادگرایی
• فصل پنجم: نظریه امر الهی
• بخش دوم: مکاتب واقع‌گرای طبیعی
• فصل اول: لذت‌گرایی
• فصل دوم: سودگرایی
• فصل سوم: مکتب دیگر‌گرایی
• فصل چهارم: قدرت‌گرایی
• فصل پنجم: تطورگرایی
• فصل ششم: وجدان‌گرایی
• بخش سوم: مکاتب واقع‌گرای مابعدالطبیعی
• فصل اول: مکتب کلبی
• فصل دوم: مکتب رواقی
• فصل سوم: نظریه کانت
• فصل چهارم: مکتب سعادت‌گرایی
• فصل پنجم: نظریه اخلاقی اسلام
• فهرست منابع