هدایه المسترشدین فی شرح اصول معالم الدین‏؛ دوره ۳ جلدی

توضیحات

هدایه المسترشدین فی شرح اصول معالم الدین به زبان عربى، تألیف شیخ محمدتقى رازى نجفى اصفهانى ایوان کیفى، از اکابر تلامذه و داماد شیخ جعفر کاشف ‎الغطاء است. نویسنده کتاب، به جهت شهرت این اثر، معروف به «صاحب حاشیه» یا «صاحب هدایه» است.

این کتاب، در واقع شرح استدلالى کتاب « معالم‌ الدین و ملاذ المجتهدین» (معالم الاصول) نوشته شیخ حسن بن شیخ زین الدین و از آثار بسیار ارزش‌مند و از مهم‌ترین کتاب‌هاى اصول، بین متأخرین است و همواره مورد نظر و عنایت دانشمندان بوده است.

مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانى، مى‌نویسد: «… این کتاب ( هدایه المسترشدین) از احاطه شیخ و تبحر و تحقیق ایشان در علم اصول حکایت مى‌کند و همیشه آرا و نظریات شیخ مورد بحث و گفت‌وگوى افاضل از حوزویان بوده است.»

کتاب، مشتمل بر سه جزء است که هر جزء، در یک جلد آمده است. نویسنده، در هر مبحث، بخشى از کتاب معالم را ذکر مى‌کند و آن‌گاه، به شرح آن و مناقشه در اقوال علما مى‌پردازد.

جزء اول کتاب، با مقدمه‌اى مفصل آغاز شده که در آن، توصیفات علما درباره کتاب و شرح حال و تألیفات نویسنده ذکر شده است، پس از آن، به مباحث الفاظ در عناوین متعدد پرداخته شده که از آن جمله است: تقسیمات الفاظ، حقیقت و مجاز، مشتق، امر و دلالت امر و…

جزء دوم، با مرّه و تکرار شروع شده است. فور و تراخى، مقدمه واجب، مبحث ضد، مبحث ترتّب، واجب تخییرى، واجب موسّع، واجب کفایى، مفاهیم، امر و مدلول آن، مسائل متعلق به اوامر مباحث مطرح شده در این جلد را تشکیل مى‌دهد.

در جزء سوم، ابتدا، مباحث نواهى مورد مطالعه قرار گرفته است. صیغه نهى، اجتماع امر و نهى، دلالت نهى بر فساد منهى‌عنه، از مباحث این بخش است. در ادامه نیز مباحث حجت، حجیت شهرت، ادله عقلیه، اصاله النفى و در آخر، مباحث اجتهاد، از جمله تجزّى در اجتهاد، شرعیت اجتهاد و ادله اخبارى‌ها بر عدم مشروعیت اجتهاد، مورد بررسى قرار گرفته است. منبع