معارف قرآن ۱-۳ (خدا شناسی، جهان شناسی، انسان شناسی)

توضیحات

• معارف قرآن مجموعه کتابهایی است که در آن، حضرت استاد مصباح یزدی به دسته بندی موضوعی آیات قرآن کریم پرداخته اند که این مجموعه از جمله آثار ابتکاری و بدیع ایشان محسوب میشود. حضرت استاد در آغاز ضمن تأکید بر لزوم گنجاندن درس تفسیر در مجموعه دروس اصلى حوزه علمیه، و تقدیر از مرحوم علامه طباطبایى، در مقام پیشگام و پرچمدار تدریس و نگارش تفسیر در حوزه، ارائه یک دوره کامل تفسیر را به منزله متن درسى، نامیسر میشمارند و همچنین انتخاب بخش هایى از تفسیر قرآن را نیز ناکافى و غیرمفید مى دانند، و دستـه بنـدى موضوعى آیات را تنـها راه ممکن و مفیـد مى بـینند که این دسته بندى میباید با نظم منطقى و بیانى موجز و متناسب با کتاب درسى عرضه گردد.

در زمینه دسته بندى موضوعى آیات قرآن کریم نیز استاد طرحى بدیع و ابتکارى را پیشنهاد مىکنند که در قیاس با طرحهاى سابق که آیات را بر محور «عقاید، احکام و اخلاق» یا بر محور «انسان و ابعاد وجودى او» دسته بندى میکردند، امتیازات چشمگیرى دارد. در این طرح، موضوعات آیات مورد بحث، بر محور «اللّه» که هستى بخش همه کائنات است، دسته بندى شده، و با الهام از آیه شریفه أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِیَهٌ بِقَدَرِهَا…، بحث از نقطه معینى آغاز مىگردد و پس از تکمیل آن در هر مرحله، به ترتیب به مراحل پایینتر ـ که در طول یکدیگرند ـ مىرسد، و در نتیجه ارتباط منطقى میانِ هر مبحث با مبحث قبل برقرار مىشود. بر این اساس موضوعات مورد بحث در دروس تفسیر موضوعى حضرت استاد به ترتیب ذیل است:

۱٫ خداشناسی: این بخش با بحث در زمینه شناخت خداوند آغاز مى شود و به بحث درباره کلیات و تفاصیل افعال الهى خاتمه مییابد.

۲٫ جهانشناسى: خلقت جهان هستى، یکى از افعال الهى است و از این جهت مباحث این بخش با بخش قبلى ارتباط مىیابد، و به اینجا مىرسد که خلقت همه پدیده هاى جهان، مقدم بر خلقت «انسان» به منزله شریفترین مخلوق خداوند بوده است.

۳٫ انسانشناسى: در این بخش اثبات مىشود که انسان موجودى تک بعدى نبوده، زندگى او در دنیا مقدمه زندگى اخروى است، و او در این سیر نیازمند راه و طریق وصول به کمال و جاودانگى است.