انسان و قرآن (به ضمیمه مقالاتی از ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و رفیعی قزوینی)

توضیحات

انسان و قرآن اثر علامه حسن حسن‌زاده آملی (۱۳۰۷-۱۴۰۰ش) که جایگاه و درجات انسان را باتوجه‌ به قرآن کریم مورد بررسی قرار داده است.

نویسنده چگونگی نگارش کتاب را این‌گونه ذکر کرده است: «… اصل آن را به چند سال پیش‌ازاین تدوین و در بلد طیب آمل به عزیزانی تلقین نموده است، و اینک آن را تنظیم و به نام قرآن و انسان به محضر مبارک ارباب همم عالیه تقدیم داشته است».

وی با استناد به آیاتی چند، قرآن را در دست انسان زبان‌فهم، تبیان کل شیء و زبان کلمات‌الله بی‌انتها دانسته است. این انسان زبان‌فهم، راسخ در علم است: «و الراسخون فی العلم یقولون آمنا به».

در فراز دیگری از مباحث چنین می‌خوانیم: «… و انسان که از جمادات و نباتات و حیوانات اشرف است، هر چه در اتصاف به کمالات واجب‌الوجود قوی‌تر باشد در کمال از دیگر افراد انسان پیش‌تر و به مبدأ، اعنی واجب تعالی، نزدیک‌تر و آثار وجودی او بیشتر است؛ و چون انسان کامل مجمع اسماء و صفات واجب تعالی است، امجد و اعظم از دیگر افراد انسان است».

همچنین آن‌گونه که نویسنده متذکر شده این کتاب حاوی رسائل دیگری به قلم بزرگانی نیز هست:

«به مناسبت روی‌آوردن بحث، در اثنای این رساله از فواتح سور قرآنی اثری مؤثر و وجیزه‌ای نفیس، در بیان حروف فواتح سور، از جناب شیخ رئیس رحمه‌الله که با چند رساله دیگر گردآمده، در یک سفینه خطی، در تصرف راقم است و در حد آگاهی خود آن را چاپ نشده می‌انگارد، در این رساله نقد و درج شده است و نیز وجیزه‌ای در تفسیر سوره مبارکه عصر، به قلم محقق جناب خواجه نصیرالدین طوسی که خطی آن در تصرف راقم است، نقل شده است و نیز این رساله حاوی دو مقاله موجز و مفید به قلم رفیع حضرت استادم، حکیم متأله و فقیه جامع، مرحوم آیت‌ الله علامه حاج سید ابوالحسن رفیعی قزوینی است. یکی مقاله در تحقیق لیله القدر و دیگر در تفسیر کریمه «الر»، «تلک آیات الکتاب الحکیم»، «اکان للناس عجبا» که از نسخه دستخط مبارک آن جناب استنساخ کرده‌ایم، به تفصیلی که در جایش وصف نموده‌ایم».